Gruziński kalendarz

Na podstawie moich dotychczasowych wpisów dotyczących języka gruzińskiego mogliście odnieść wrażenie, że ma on tylko jedno oblicze- języka nieprzystępnego i trudnego do nauki. Dla odmiany dzisiaj będzie łatwo i przyjemnie, bo przecież nie chciałabym Was tak całkiem zniechęcić do zagłębiania tajników kartuli ena!  Zajmiemy się dzisiaj kalendarzem, a konkretnie nazwami dni tygodnia i miesięcy, dla okrasy mam też trochę ciekawostek historycznych. Zaczynamy!

Dni tygodnia- კვირის დღეები (kviris dheebi)

Też tak wyglądacie w poniedziałek?

Na pierwszy ogień proponuję przyjrzeć się dniom tygodnia, bo są wręcz banalnie łatwe do zapamiętania. Popatrzmy na ich gruzińskie nazwy (uwaga! jak zwykle transliterację starałam się dopasować do rzeczywistej wymowy wyrazów a nie do oficjalnego zapisu!) :

poniedziałek - ორშაბათი (orszabati)
wtorek - სამშაბათი (samszabati)
środa - ოთხშაბათი (otchszabati)
czwartek - ხუთშაბათი (chutszabati)
piątek - პარასკევი (paraskevi)
sobota - შაბათი (szabati)
niedziela - კვირა (kvira)

Na pewno zauważyliście już, że nazwami dni tygodnia rządzi pewien wzór. I faktycznie tak jest. Ucząc się ich nazw, najłatwiej zacząć od soboty (łatwo ją skojarzyć ze znanym nam "szabatem"), zapamiętać dość łatwą nazwę niedzieli, a potem kolejne cztery dni to nic innego jak sobota plus liczba dni, która od soboty minęła- poniedziałek to sobota+2 (or-szabati), wtorek to sobota+3 (sam-szabati), środa to sobota+4 (otch-szabati) i wreszcie czwartek to sobota+5 (chut-szabati). Na koniec zapamiętujemy jeszcze nazwe piątku i tydzień mamy opanowany :)  (Przy okazji dla przypomnienia- nazwy gruzińskich cyfr i liczb znajdziecie TUTAJ).

Wymowę poszczególnych dni tygodnia poćwiczyć można z tym filmikiem:

 Gruziński kalendarz- ქართული კალენდარი (kartuli kalendari)

Tutaj też mam dobrą wiadomość! Gruzińskie nazwy miesięcy nie będą trudnym wyzwaniem dla kogoś, kto uczył się języka angielskiego, rosyjskiego lub niemieckiego. Zobaczcie sami:

styczeń - იანვარი (janvari)
luty - თებერვალი (tebervali)
marzec - მარტი (marti)
kwiecień - აპრილი (aprili)
maj - მაისი (maisi)
czerwiec - ივნისი (ivnisi)
lipiec - ივლისი (ivlisi)
sierpień - აგვისტო (agvisto)
wrzesień - სექტემბერი (sektemberi)
październik - ოქტომბერი (oktomberi)
listopad - ნოემბერი (noemberi)
grudzień - დეკემბერი (dekemberi)

Nie było trudno, prawda? Przy okazji potwierdziły się też moje obserwacje związane z wszechobecnością literki "i" w języku gruzińskim (pisałam o tym TUTAJ).

W nauce wymowy pomoże Wam ten filmik:

 Pory roku - სეზონები (sezonebi)

Do kalendarzowego kompletu zostały nam jeszcze cztery słówka- nic trudnego, prawda?

wiosna - გაზაფხული (gazapchuli)
lato - ზაფხული (zapchuli)
jesień - შემოდგომა (szemodgoma)
zima - ზამთარი (zamtari)

Na podstawie tej grafiki można sobie fajnie poćwiczyć przyporządkowanie miesięcy do pór roku:

A teraz przechodzimy do obiecanych ciekawostek historycznych. Zawsze bawiła mnie polska nazwa miesiąca "listopad = liść opadł"; podobnie zresztą jak nazwa "kwiecień" pochodząca od kwiatów, "grudzień" od grudy, czy "październik" od paździerzy. W internecie dokopałam się do informacji, że według tradycyjnego starożytnego kalendarza gruziński rok zaczynał się między sierpniem a wrześniem, a dawne nazwy gruzińskich miesięcy również miały bardzo ciekawe pochodzenie:

wrzesień - ახალწლისა ენკენისთვე (achalclisa enkenistve) - miesiąc nowego roku
październik - ღვინობისთვე (ghvinobistve) - miesiąc wina
listopad - გიორგობისთვე (giorgobistve) - miesiąc św. Jerzego
grudzień - ქრისტეშობისთვე (kristeszobistve) - miesiąc Chrystusa
styczeń - აპნისი (apnisi) - miesiąc obrotu
luty - სურწყუნისი (surcchunisi) - miesiąc oczyszczenia
marzec - მირკანი (mirkani) - siódmy miesiąc/ miesiąc tajemnicy
kwiecień - იგრიკი (igriki) - tu niestety nie znalazłam znaczenia :(
maj - ვარდობისთვე (vardobistve) - miesiąc róż
czerwiec - თიბათვე (tibatve) - miesiąc koszenia
lipiec - მკათათვე (mkatatve) - miesiąc żniw
sierpień- მარიამობისთვე (mariamobistve) - miesiąc Maryi