Liczymy po gruzińsku, czyli moje językowe upiory

W języku obcym każdy z nas ma swoje upiory. Ja mogę śmiało powiedzieć, że upiorem był dla mnie już język gruziński jako taki, ale gdybym miała dodatkowo wskazać, co przysparzało mi najwięcej trudności w praktycznym stosowaniu, to na pewno byłyby to liczby. Niby prosta rzecz, prawda? A jednak proces budowania liczb w języku gruzińskim wymaga nie tylko znajomości języka samego w sobie, ale jednocześnie umiejętności błyskawicznego przeprowadzania w głowie działań matematycznych. O ile językowo jeszcze jestem w stanie to wszystko poukładać, o tyle matematycznie leżę, więc gruzińskie liczby były (i pozostały) dla mnie po prostu zmorą. Zaczęłam się nimi na tyle stresować, że w sklepach przestałam w ogóle szukać drobnych, tylko wyciągałam banknot z jakimś większym nominałem i niech się teraz sprzedający martwi... Unikałam tez rozmów o wieku, datach i wszystkim co wiązało się z jakimikolwiek numerami wykraczającymi poza 30. Dlaczego? Sami zobaczcie, jak to działa.


Moje pierwsze kroki z czasów, gdy zaczynałam uczyć się gruzińskiego

Liczenie do dziesięciu jest proste i logiczne:
(uwaga! transliterację starałam się dopasować do rzeczywistej wymowy wyrazów a nie do oficjalnego zapisu!)

0 - ნული (nuli)
1 - ერთი (erti)
2 - ორი (ori)
3 - სამი (sami)
4 - ოთხი (otchi)
5 - ხუთი (chuti)
6 - ექვსი (ekvsi)
7 - შვიდი (szvidi)
8 - რვა (rva)
9 - ცხრა (cchra)
10 - ათი (ati)

Liczby między 11 a 19 też jeszcze w miarę łatwo opanować, bo skonstruowane są tak samo jak w Polsce, czyli liczba podstawowa plus końcówka oznaczająca "-naście":

11 - თერთმეტი (tert-met'i)
12 - თორმეტი (tor-met'i)
13 - ცამეტი (ca-met'i)
14 - თოთხმეტი (totch-met'i)
15 - თხუთმეტი (tchut-met'i)
16 - თექვსმეტი (tekvs-met'i)
17 - ჩვიდმეტი (czvid-met'i)
18 - თვრამეტი (tvra-met'i)
19 - ცხრამეტი (cchra-met'i)

Dla dalszej nauki kluczowe będzie zapamiętanie liczby 20, która będzie podstawą do budowania każdej następnej, czyli

20 - ოცი (oci- przy czym zestawienia "c-i" nie zmiękczamy jak w j. polskim do "ć"!)

po niej jest jeszcze przez chwilę łatwo:

21 to 20+1, czyli ოცდაერთი (oc-da-erti) i tak dalej aż do 29.

Niestety, w tym momencie zaczynają się schody, bo bez szybkiej matematyki już dalej ani rusz.
Zasada jest prosta: każda "parzysta" pełna dziesiątka to mulitplikacja liczby 20:

40 - to 2x20 czyli ორმოცი (orm-oci)
60 - to 3x20 czyli სამოცი (sam-oci)
80 - to 4x20 czyli ოთხმოცი (otchm-oci)

a liczby budowane na ich podstawie są po prostu dodaniem do podstawy liczby z pierwszej dziesiątki, np.

42 - to 40+2 czyli ორმოცდაორი (orm-oc-da-ori)

Wyższą matematyką są dziesiątki "nieparzyste", bo nie mają swoich osobnych nazw, tylko budowane są na zasadzie dodania dziesięciu do nazwy poprzedzającej je dziesiątki "parzystej", a wygląda to tak:

30 - to 20+10 czyli ოცდაათი (oc-da-ati)
50 - to 40+10 czyli ორმოცდაათი (orm-oc-da-ati)
70 - to 60+10 czyli სამოცდაათი (sam-oc-da-ati)
90 - to 80+10 czyli ოთხმოცდაათი (otchm-oc-da-ati)

natomiast liczby niepełne budowane są na zasadzie kontynuacji liczenia, co na kilku przykładach  będzie wyglądało tak:

38 - to 20+18 czyli ოცდათვრამეტი (oc-da-tvramet'i)
56 - to 2x20+16 czyli ორმოცდათექვსმეტი (orm-oc-da-tekvsmet'i)
99 - to 4x20+19 czyli ოთხმოცდაცხრამეტი (otchm-oc-da-tschramet'i)

I w ten sposób dochodzimy do stu, które nazywa się

100 - ასი (asi- tutaj też czytamy twardo a-s-i !)).

Podsumowując: po gruzińsku liczymy tak:

pierwsza dziesiątka (1-10):
1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,
druga dziesiątka (11-20):
11,12,13,14,15,16,17,18,19,20,
trzecia dziesiątka (21-30):
21,22,23,24,25,26,27,28,29,20+10,
czwarta dziesiątka (31-40):
20+11, 20+12, 20+13, 20+14,20+15, 20+16, 20+17, 20+18, 20+19, 20x2,
piąta dziesiątka (41-50):
2x20+1, 2x2+20, 2x20+3, 2x20+4 , 2x20+5, i tak do 2x20+10,
szósta dziesiątka (51-60):
2x20+11, 2x20+12, 2x20+13, 2x20+14, 2x20+15 ........ i tak do 3x20,
siódma dziesiątka (61-70):
3x20+1, 3x20=2, 3x20+3, 3x20+4 ... i tak do 3x20+10,
ósma dziesiątka (71-80):
3x20+11, 3x20+12, 3x20+13, 3x20+14, 3x20+15 ... i tak do 4x20,
dziewiąta dziesiątka (81-90):
4x20+1, 4x20+2, 4x20+3 ... i tak do 4x20+10;
dziesiąta dziesiątka (91-100):
4x20+11, 4x20+12, 4x20+13 ... i tak do 100.


I teraz wyobraźcie sobie, że teoretycznie nawet znając nazwy tych wszystkich liczb idziecie do sklepu, a tam pani od 50 lari odejmuje 17 i podaje wam liczbę po gruzińsku... i weź tu się człowieku szybko ogarnij...

Ufff, w tym momencie ja się naprawdę poddaję !!!
Ale nie traćcie nadziei, bardzo prawdopodobne jest, że Wam pójdzie lepiej! I pełni dumy będziecie mogli pytać "Jaką ty masz supermoc? Bo ja umiem liczyć po gruzińsku!" ;-)

PS- Dla mało uzdolnionych matematycznie: ściągę do rozpisanych po kolei gruzińskich liczb 0-100 znajdziecie na przykład TUTAJ.